Obsesif Kompülsif Bozukluk Belirtileri Nelerdir?

Obsesif kompülsif bozukluklarının belirtileri toplumsal ve kültürel yaşantıdan kaynaklı farklılıklar gösterebilir. Sık görülen obsesif kompulsif bozukluk belirtileri obsesyon ve kompulsiyon olarak ayrı değerlendirilir. Bu sayede kişinin hangi OKB’ye sahip olduğu da gözlemlenerek ortaya çıkarılır ve tedavi altına alınabilir. Obsesif kompülsif bozukluğun belirtileri genel olarak kişinin kendisini sıkıntıya sokan düşünceler olarak tanımlanabilen obsesyonun yaygın görülen belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Kişide görülen simetri ve düzen dürtüsü
• Her olayda istenen mükemmeliyetçilik
• Aşırı kuşkulu olmak
• Güven eksikliği yaşamak ve güven ihtiyacı
• Günahkâr düşüncelerden korkmak
• Rezil olma düşüncesi ve korkusu
• Hata yapma korkusu
• Başkasına zarar verme korkusu
• Pislikten veya mikroplardan korkmak

Kişiler obsesyonun neden olduğu sıkıntılı durumlardan kurtulabilmek için, farklı davranışlarda bulunurlar. Bu davranışlardan bazıları ise şu şekildedir:

• El sıkışmamak
• Sürekli el yıkamak
• Biriktirme huyu
• Kilit, ütü gibi şeyleri sürekli kontrol etmek
• Yemekleri sıra ile tüketmek
• Rutin işleri yaparken sayı saymak
• Eşyaları düzene göre sıralamak

Obsesif kompulsif bozukluğu bulunan bireylerin tedavi olmamaları durumunda hastalık ilerleyerek daha büyük takıntılara yol açabilir. Bu sebeple en küçük bir obsesyon belirtisi dahi görüldüğünde kişinin psikolojik tedaviye başlaması önerilir.

Obsesif Kompulsif Bozukluğunun Sebepleri Neler?

Obsesif kompulsif bozuklukların nedenleri tam olarak bilinmezken genetik nedenlerin, çocukluk travmalarının, kişilik özellikleri ve serotonin düzensizliğinin OKB’nin en büyük nedenleri olduğu biliniyor. Farklı etkenlerinde hastalığın gelişimini etkilediği uzmanlar tarafından bildirilen bir durumdur. Obsesif kompulsif bozukluğu olan kişilerin çoğunlukla birinci derece akrabalarında da OKB geçmişi görülmekte. Çocukluk döneminde yaşanan cinsel istismar, taciz, ebeveynin ölmesi, aile içi şiddet gibi nedenler obsesif kompulsif bozukluğunun erken çocukluk döneminde ortaya çakmasında önemli bir role sahip olduğu bilinmektedir. Kişinin, kuralcı, ayrıntıcı, mükemmeliyetçi, titizlik gibi birçok kişilik özelliklerine sahip olmasıda kişinin OKB’ye yatkınlığını artıran etkenlerdendir. Beyin fonksiyonlarının yerine getirilmesini sağlayan nörolojik elektrik sinyalleri ile birbiriyle iletişim kurarlar ve bu sayede fonksiyonlar yerine getirilmiş olur. İletişimin sağlıklı bir şekilde sağlanması, nörotransmitterler olarak tanımlanan kimyasallara bağlıdır. Bu kimyasallardan biri olan serotoninin düşük miktarda bulunmasının obsesif kompulsif bozukluğa yol açtığı biliniyor. Çocukluk çağında streptokok bakterisinin neden olduğu enfeksiyonlarına verilen reaksiyonlar ya da fiziksel travmaların da obsesif kompulsif bozukluk ile bağlantılı olabileceğini gösteren bazı çalışmalar da günümüzde mevcuttur.

Ayrıca Lazer Göz Ameliyatı Nasıl Yapılır? adlı yazımıza göz atın!

Obsesif Kompulsif Bozukluğunun Farklı Tipleri Bulunur Mu?

Obsesif kompulsif bozukluğun türleri bulunur. Bu OKB bozukluklarından en yaygın olan ve sık görülmeyen tipler olarak birbirlerinden ayrılırken, en yaygın olan obsesif kompulsif bozukluğu türleri ise şu şekilde sıralanabilir:

• Kirlenme veya bulaşma obsesyonu ve temizlik kompulsiyonu,
• Kuşku obsesyonu ve kontrol kompulsiyonu,
• Cinsel obsesyon,
• Sayma kompulsiyonu,
• Tekrar etme kompulsiyonu,

Obsesif kompulsif bozukluklarının farklı türleri bulunurken, bu türler kendi aralarında farklı etkiler ile ortaya çıkmaktadır. Kirlenme ve temizlik OKB’sinde, bireyler kıyafetlerinin ve bedeninin kir, mikrop, toz, deterjan, ya da idrar gibi etkenlerden dolayı kirlendiğine inanması ve sürekli olarak temizlenmesi durumu halinde meydana gelir. Kuşku ve kontrol OKB’sinde ise kişilerin, günlük rutinlerinde her işte tedirgin ve kaygılı olması durumudur. Cinsel obsesyonda ise kişilerin, yaşına uygun olmayan veya utanç verici niteliklere sahip olunması durumudur. Kişi bu düşünceleri kafasından uzaklaştırmakta zorlanır ve başkalarına yanlış gelecek hareketler yapmaktan çekinen kişilerde cinsel OKB görüldüğü bilinir. Sayma kompulsiyonu gelişen kişilerde ise, sürekli kaldırım taşlarının sayılması, geçen arabaları veya bina kat sayılarını sayan kişilerde sayma OKB’si görülmektedir. Bir diğer OKB ise tekrar etme kompulsiyonudur. Bu kompulsif bozuklukta bireyler, kapıyı dört kez tıklatmak şeklinde bazı davranışlar gösterebilmektedir.

Obsesif Kompulsif Bozukluğunun Tedavisi Nasıl Yapılır?

Obsesif kompulsif bozukluğunun tedavisinde, saplantılı ve yineleyici düşüncelerin, eylemlerin zorlayıcı hale gelmesinin ve hayatların olumsuz etkilenmesinin engellenmesi hedeflenir. OKB’si bulunan bireyler genellikle sorunlarının farkındadırlar; fakat bu bilince sahip olsalar dahi hayatlarını olumsuz etkileyen düşünce ve davranışlara engel olunamaz. Düşünce ve duygularının normal seyretmediğinin bilincinde olan kişiler, hastalıklarını uzun yıllar gizli tutarak iyileşme gerçekleşeceğini düşünmektedir. Bu şekilde kişilerin iyileşme süreçleri oldukça uzun bir yola sürüklenerek gerileme yaşayacaktır. OKB hastalarının tedavisine başlanmadan önce yaklaşık olarak 10 yıl boyunca hastalığını gizleyerek, iyileşme süresini uzatır ve bazı durumlarda geri dönüş bulunamayacağı için hastaları oldukça uzun ve zor bir süreç beklemektedir. Kişinin OKB’ye sahip olduğunun farkında olması ve tedavi olmak istemesi durumunda uzman psikiyatrist, hastayı ve hastalığın getirdiği belirtileri takip ederek değerlendirmede bulunur ve kişinin tedavisine başlanmış olur. Tanının net bir şekilde koyulmasının ardından tedavi, kişiye özel olarak planlanarak ilaç ile ve bilişsel davranış terapisi ile uygulamaya başlanır. İlaçlı tedavide kişinin beyindeki serotonin düzeyinin dengelenmesi hedeflenirken yaygın olan antidepresan ilaçları ile bir tedavi sistemi uygulanır. İlaçlı tedavilerin etki göstermesi yaklaşık 3 ila 4 aya kadar sürmesi beklenmektedir. Bu süre boyunca ilaçların işe yaramadığı düşünülerek genellikle ilaç kullanımı bırakılmaktadır; fakat bu yanlış bir karardır ve hekimin önerdiği süre boyunca uygun görülen doz da ilaçların düzenli olarak kullanılması gerekmektedir. Kişinin kendisini daha iyi hissetmesinin ardından ilaçların uzun süre ile kullanılması OKB hastalığının tekrarlanmasının önlenmesi hedeflenir. Bu sebeple ilaç kullanımın, kesinlikle hekim önerisi ile kullanıma başlanılmalı ve hekim bilgisi dahilinde ilaç kullanımı bırakılmamalıdır. Bilişsel davranış terapilerinde ise kişinin düşüncelerinin ve eylemlerinin önlenmesi için altta yatan korku gibi duygularla kişinin yüzleşmesi sağlanarak kişinin takıntılı davranış ve düşüncelerden uzaklaştırılması hedeflenir. Genellikle haftalık periyotlar halinde ilerleyen terapiler yaklaşık olarak 12 ve 20 seans boyunca devam etmektedir. Obsesif kompulsif bozukluğunun tedavi edilmesi ile kişinin yaşam kalitesi artırılarak, sosyal ve meslek hayatı da önemli ölçüde farklılıklar yaşayarak düzelme gözlemlenebilir.

Ayrıca Miyom Ameliyatı Nasıl Yapılır? adlı yazımıza göz atın!

Obsesif Kompulsif Bozukluğu Nedir?

Obsesif kompulsif bozuklukların, mantık dışı olduğu bilindiği halde tekrar eden ve zihni meşgul eden, kontrol altına alınamayan düşünce ve takıntıların sebep olmasıyla bazı hareketlerin sürekli olarak tekrar edilmesi şeklinde seyreden bir psikiyatrik bozukluk türüdür. OKB bulunan bireyler, genellikle rahatsızlıklarının farkındadırlar; fakat tedavi olmak yerine hislerini ve düşüncelerini bastırarak hastalığın gizli kalmasını tercih ederler. Bu sebeple çoğu bireyde hastalık ilerleyerek farklı tepkiler ile ortaya çıkmaktadır. Obsesif kompulsif bozukluğu yaşayan kişilerin, bu rahatsızlığı küçümsemeden ve göz ardı etmeden uzman bir psikiyatra başvurulması gerekir. Uzman bir psikiyatr ile birlikte doğru tanı, teşhis ve tedavi ile birlikte obsesif kompulsif bozukluklar kontrol altına alınabilir ve hastanın yaşam kalitesini düşüren tüm unsurlar ortadan kaldırılabilir. Bu sebeple OKB yaşadığını düşünen veya emin olan bireylerin vakit kaybetmeden uzman bir hekim ile görüşmeleri önerilir. Kişiler, obsesif kompulsif bozukluğun getirdiği yanlış ve çarpık düşünceler ile olmaması gereken duygulara inanarak duygu durum bozukluğu yaşayabilir ve bu bozukluklar ile yanlış kararlar vererek, yanlış hareketlerde de bulunabilirler. Bu yüzden obsesif kompulsif bozukluk oldukça dikkate alınması gereken, önemli bir rahatsızlıktır. Genellikle obsesif kompulsif bozukluğun altında yatan sebeplerin başında, çocukluk travmaları gelmektedir. Bu sebeple hastanın olabildiğince açık ve doğru bir şekilde geçmişini, bugününü psikiyatrına aktarması gerekmektedir. Bu sayede doğru tedavi ile her obsesif kompulsif bozukluk yaşayan bireyin, iyileşme göstermesi de mümkün olacaktır.