Çinko Eksikliği Belirtileri Nelerdir, Nasıl Anlaşılır?

Çinko eksikliği semptomları, vücutta hücre üretimi ve bağışıklık sisteminin fonksiyonlarında görev alır. Büyüme, gelişme ve üremenin bir parçası olan çinkonun eksikliği yeni hücrelerin üretilememesine sebep olabilir. Çinko eksikliği durumlarında görülebilecek belirtiler şu şekildedir:

• Nedeni belli olmayan kilo kaybı
• Tat ve koku duyusunda azalma
• Ciltte açık ya da iyileşmeyen yaralar
• İştah kaybı
• İshal
• Saç dökülmesi
• Bağışıklık sisteminin zayıflamasına bağlı olarak sık sık enfeksiyon hastalıklarına yakalanma
• Bebek ve çocuklarda gelişim geriliği
• Ruhsal değişimler
• Ten renginde sararma
• Cinsel isteksizlik
• Yüz başta olmak üzere vücudun çeşitli bölgelerinde ortaya çıkan akneler
• Testosteron hormonunda azalma

Çinko eksikliği genel olarak büyüme geriliği, iştahsızlık ve bağışıklık sisteminin fonksiyonlarını kaybetmesine sebep  olur. Şiddetli vakalarda ise saç dökülmesi, cinsel olgunlaşmanın gecikmesi, ishal ya da göz ve deri lezyonlarına neden olabilir. Kişilerde kilo kaybı ve zihinsel uyuşukluk da görülebilmektedir.

Çinko Eksikliği Nasıl Anlaşılır?

Çinko yetersizliğini anlamak için görülen belirtilerin çoğu yalnızca çinko eksikliğiyle ilişkili olmamaktadır. Bu nedenle, kesin tanı için fiziki muayene ve çeşitli testlere başvurulması gerekir. Çinko, protein ve nükleik asitlerin bir bileşimi olarak vücuda yayılır. Dolayısıyla, bu mineralin vücut içerisinde ne kadar bulunduğunun ölçülmesi için laboratuvar tahlilleri yeterli değildir. Plazma ve serum çinko seviyeleri ise vücuttaki genel çinko düzeyi hakkında bilgi verebilir. Ancak, bunlar da homeostatik kontrol mekanizmaları nedeniyle hücresel düzeyde veri sunmamaktadır.

B12 vitamin eksikliği belirtileri nelerdir? Yazısını inceleyebilirsiniz.

Çinko Eksikliği Hangi Hastalıklara Sebep Olabilir?

Çinko yetersizliği hastalıklara neden olabilmekte ve vücudun günlük ihtiyaç duyduğu çinkonun alınamaması ya da çinko eksikliğinin tedavi edilememesi gibi durumlarda bazı hastalıklar gelişebilir. Özellikle ileri derece çinko eksikliğine eşlik eden bazı hastalıklar şu şekildedir:

• Kansızlık
• Kısırlık
• Yumurtalık kanseri
• Cilt kanseri, lösemi ve bağırsak kanseri gibi kanser türleri
• Enfeksiyon hastalıkları
• Felç ya da kalp krizi
• Diyabet
• Obezite
• Gece körlüğü

Çinko Eksikliği Nasıl Tedavi Edilmektedir?

Çinko eksikliği iyileştirmesi tanı konduktan sonra kolay tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Bununla birlikte, bireylerin beslenme alışkanlıklarında uzun dönemli değişiklikler yapması gerekir. Çinko yönünden zengin olan bazı besinler; kırmızı et, kümes hayvanları ve deniz ürünleri gibi et çeşitleri, süt, peynir ve yoğurt gibi süt ürünleri, barbunya, mercimek ve nohut gibi baklagiller, kinoa, yulaf gibi tam tahıllı ürünler, mantar, kuşkonmaz gibi sebzeler, kuruyemişler ve yumurtadır. Özellikle hayvansal gıdalarda bulunan çinko vücut tarafından çok hızlı emilir. Bu nedenle, bireylerin daha yavaş emilen tahıllar gibi besin gruplarını tüketmeden önce, günlük çinko miktarını aşmamak koşuluyla hayvansal gıdalar tüketmesi tavsiye edilir. İleri derecede çinko eksikliğinde çinko takviyeleri de alınabilir. Bu takviyelerin çinko eksikliği görülmeden alınması sakıncalıdır. İçeriklerine göre takviyeler, antibiyotikler ya da idrar söktürücü ilaçlarla etkileşime girebilir. Bu nedenle, bu takviyeleri kullanmadan önce mutlaka uzman bir doktora danışmak gerekmektedir.

Çinko Eksikliği Nedenleri Nelerdir?

Çinko eksikliği sebepleri, sağlıksız ya da dengesiz beslenme sonucunda vücuda yeterli miktarda çinko alınamamasına bağlı olabileceği gibi akut veya kronik herhangi bir hastalığın sonucunda da gelişebilir. Bu durumda vücudun gerçekleştirmek için çinkoya ihtiyaç duyduğu işlemlerde aksaklıklar oluşur ve çeşitli belirtiler ortaya çıkmaktadır.

Çinko Eksikliği Kimlerde Görülmektedir?

Çinko yetersizliği görülen kişiler, kronik rahatsızlıklara sahip kişiler çinko eksikliği yaşayabilmekle beraber şu gruptaki kişiler risk altındadır:

Alkol Bağımlılığı: Alkol bağımlılarının yaklaşık %30-50’si çinko eksikliği yaşar. Çünkü etanol tüketimi, çinkonun bağırsaktan emilimini azaltır ve idrarla çinko atılımını artırır. Ayrıca bir diğer faktör de yetersiz beslenmedir.

Gastrointestinal Sistem Hastalıkları: Çölyak hastalığı, kronik ishal, Crohn hastalığı, pankreas hastalığı, ülseratif kolit bu hastalıklar çinko emilimini azaltabilir ve esas olarak gastrointestinal sistemden ve daha az ölçüde böbrekten gelen endojen çinko kayıplarını artırabilir. Kronik böbrek hastalığı, kronik karaciğer hastalığı, diyabet hastalığı ve orak hücre hastalığı olan kişilerde risk altındadır.

Yaşlılar: Yaşlı yetişkinlerde yetersiz beslenme veya kullanılan bazı ilaçlar klorthalidon veya hidroklorotiyazid gibi diüretikler sebebiyle çinko eksikliği görülme riski yüksektir. Vejetaryenler ve Veganlar: Et ürünleri çinko bakımından yüksektir ve çinko emilimini artırır. Vejetaryenler ve veganlar et yerine yüksek miktarda baklagil ve tam tahıllı besinler tüketirler. Ancak bu gıdaların içerdiği fitatlar çinkoya bağlanırlar ve vücutta çinko emilimini bozarlar.

Hamile ve Emziren Kadınlar: Gebelik ve emzirme annenin çinko depolarını tüketebilir. Bu nedenle özellikle bu süreçte çinko takviyesi gerekebilir.

Anne Sütüyle Beslenen 6 Aydan Büyük Bebekler: Anne sütü, bebeğe ilk 4-6 ay için yeterli çinko sağlar, 6 aydan sonra bebekler yaşa uygun yiyecekler veya çinko içeren mama tüketmelidir.

Günlük Çinko İhtiyacı Nasıldır?

Günlük çinko ihtiyacı, kişiler arasında değişiklik göstermekte olup şu şekildedir:

Çocuklar: 1-8 yaş arası çocuklar için önerilen çinko miktarı 3-5 mg arasında değişir ve çocuk büyüdükçe artar.

Erkekler: 9-13 yaş arası erkekler için önerilen miktar günde 8 mg’dır. 14 yaşından sonra günlük 11 mg’a yükselir.

Kadınlar: 8 yaşın üzerindeki kadınlar için önerilen günde 8 mg’dır. Ancak bu miktar 14-18 yaş arası 9 mg’a yükselir. Sonrasında tekrar 8 mg olarak devam eder.

Hamile ve Emziren Kadınlar: Yaşa bağlı olarak günde 11-13 mg çinkoya ihtiyaç duyarlar.

Karaciğer yağlanmasının ciltte belirtileri nelerdir? Yazısına da göz atabilirsiniz.

Çinko Takviyesi Kullanılmalı Mı?

Çinko takviyesi, sadece çinko içeren takviyeler ya da multivitamin takviyeleri çoğu eczanede bulunabilir. Ayrıca bazı soğuk algınlığı ilaçlarında ve boğaz pastillerinde de çinko vardır, çünkü çinkonun soğuk algınlığı tedavisine yardımcı olduğu düşünülmektedir. Ancak bu ilaçları hasta olmadan kullanmamak gerekir. Çinko takviyeleri bazı ilaçlarla etkileşime girebilir. Eğer herhangi bir antibiyotik, artrit ilacı ya da idrar söktürücü kullanılıyorsa, çinko eksikliği için takviye kullanmadan önce doktora danışılmalıdır.